W leczeniu ortodontycznym wyróżniamy dwa główne typy aparatów na zęby. Są to aparaty stałe i ruchome.
Aparaty ortodontyczne ruchome
Ruchome aparaty na zęby, tzw. wyjmowane lub czynnościowe są przeznaczone dla dzieci wieku od 4-12 lat, ponieważ w tym czasie mają one jeszcze uzębienie mieszane. Aparat ruchomy zbudowany jest z akrylowej płytki, klamer i łuku z drutu dopasowanego do zębów. Powinien być on noszony przez kilkanaście godzin na dobę (przez kilka godzin w ciągu dnia całą noc). Leczenie aparatem czynnościowym wymaga dużej systematyczności, współpracy z ortodontą, skrupulatnego stosowania się do jego zaleceń oraz cierpliwości.
Aparaty ortodontyczne stałe
Drugim typem aparaty wykorzystywanym w korekcji wad zgryzu jest aparat stały. Zakłada się go głównie młodzieży i osobom dorosłym, ponieważ mają oni już wszystkie stałe zęby. Ponieważ jest on na stałe przyklejany do powierzchni zębów może korygować nie tylko wady zgryzu, ale również nieprawidłowe ułożenie zębów w łukach zębowych. Dzięki stałej sile nacisku mogą być one przesuwane w dowolnym kierunku. Zbudowane są one z zamków, pierścieni, ligatur oraz sprężystego drutu, który wywiera wspomniany nacisk. Do najpopularniejszych aparatów stałych należą: aparaty stałe metalowe (są one najtańsze i nie powodują żadnych alergii), aparaty ceramiczne (dla osób dbających o estetykę – ich zamki wykonane są z ceramiki, przez co są mało widoczne) oraz aparaty kryształowe (zamki są wykonane z kryształu, więc są całkowicie przezroczyste).
Ostatnio, popularnym aparatem ortodontycznym staje się aparat lingwalny. Jest on przyklejany po językowej stronie zębów, przez co jest całkowicie niewidoczny dla otoczenia.
Jedną z najnowocześniejszych metod leczenia ortodontycznego są aparaty typu Clear Alinger oraz aparaty samoligaturujące. Clear Alinger to bezbarwne nakładki, które pacjent sam może sobie na zęby założyć oraz je zdjąć. Przez to, że są one przezroczyste leczenie jest prawie niezauważalne, jednak nakładki te mogą być stosowane do lecenie jedynie wąskiego grona wad. Z kolei aparaty samoligaturujące, dzięki odpowiedniej budowie zamków pozwalają na użycie mniejszej, lecz przez cały czas jednakowej siły działającej na zęby. Pozwala to skrócić czas leczenia oraz ograniczyć liczbę wizyt kontrolnych.
Po zakończeniu całego leczenia ortodontycznego pacjent otrzymuje kolejny aparat – aparat retencyjny, który pozwala utrzymać osiągnięty wynik i nie dopuszcza do ponownego przesunięcia zębów.