lek. stom. Monika Maziarz
Czym są plomby dentystyczne?
Wypełnienie stomatologiczne, czyli tzw. plomba do zębów, to materiał, który służy do odbudowy utraconej tkanki zęba. Do utraty tkanki może dojść w wyniku nieleczonej próchnicy, w tym wtórnej (rozwijającej się pod lub w kontakcie z istniejącym już wypełnieniem) czy też urazu mechanicznego. Nowoczesne wypełnienia – plomby dentystyczne pozwalają na uzyskanie nie tylko naturalnego kształtu, koloru, ale również wytrzymałości, dlatego wszelkie ubytki tkanki zęba należy odtworzyć i uzupełnić.
Kiedy zakłada się plomby dentystyczne i jak wygląda zabieg?
Zabieg założenia wypełnienia stomatologicznego jest całkowicie bezbolesny, na życzenie pacjenta wykonywany w znieczuleniu miejscowym i polega na usunięciu próchnicowo zmienionej tkanki przy użyciu wiertła stomatologicznego, oczyszczeniu ubytku i założeniu plomby dentystycznej.
Standardem jest wykonywanie tej procedury w koferdamie, czyli specjalnej gumie chroniącej tkanki miękkie pacjenta i izolującej ząb przed dostępem śliny. Następnie ząb wypełnia się odpowiednim wypełnieniem.
Rodzaje plomb dentystycznych ze względu na materiał
- Wypełnienia amalgamatowe – kiedyś najpopularniejszy materiał do wypełnień, wytwarzany ze stopów metali i rtęci. Ze względu właśnie na jego skład i toksyczne działanie, obecnie w większości gabinetów stomatologicznych nie wykorzystuje się tego rodzaju wypełnień.
- Materiały kompozytowe chemoutwardzalne – jak nazwa wskazuje, twardnieją w wyniku zmieszania dwóch składników: katalizatora i pasty. Są to wypełnienia w kolorze zęba jednak ze względu na wysoką ścieralność i tendencje do przebarwiania, obecnie rzadko stosowane.
- Glasjonomery – to mieszanka składająca się ze szkła fluoro-glinowo-krzemowego i kwasów organicznych. Nie są tak estetyczne, jak kompozyty i trudno dopasować je do koloru zęba, jednak mają właściwości przeciwpróchnicowe dzięki uwalnianiu jonów fluoru, stąd często stosowane jako wypełnienia zębów mlecznych.
- Materiały kompozytowe światłoutwardzalne – zbudowane są z matrycy i substancji wypełniającej, mają postać plasteliny, ulegając twardnieniu w procesie polimeryzacji dzięki lampie UV. Obecnie najnowocześniejsze kompozyty to tzw. nanohybrydy o najlepszych właściwościach optycznych i wytrzymałościowych, co pozwala na uzyskanie wysoce estetycznych prac.
- Giomery, ormocery i kompomery – wynalezione, by uzyskać najlepsze właściwości zarówno kompozytów, glasjonomerów jak i materiałów ceramicznych, bardzo rzadko stosowane, bowiem połączeniu zalet towarzyszyło również połączenie wad tychże wypełnień.
Obecnie w stomatologii stosujemy materiały kompozytowe (nanohybrydowe) jako stałe wypełnienia stomatologiczne. Ich zdolność do odbicia światła powoduje, że barwa, nasycenie koloru, przezierność i opalescencja jest takie same, jak w zębie naturalnym.
Bywają sytuacje, gdy na czas leczenia stomatologicznego, musimy zabezpieczyć ząb na określony czas, czy też nie możemy założyć wypełnienia ostatecznego, wówczas do takich celów możemy użyć wspomnianego już wcześniej glasjonomeru, popularnego fleczeru (cementu cynkowo-siarczanego) czy też różnego rodzaju cementów polikarboksylowych lub cynkowo-fosforanowych.
Materiały stomatologiczne mają swoją określoną trwałość. W zależności od rodzaju, wielkości i umiejscowienia może to być nawet kilkanaście lat. Nie bez znaczenia jest higiena pacjenta, częstość zgłaszania się na wizyty kontrolne oraz na zabiegi higienizacji zębów (oczyszczania z kamienia i osadów).
Kiedy powinno się wymieniać plomby w zębach?
Podczas wizyty kontrolnej, lekarz stomatolog nie tylko bada zęby, dziąsła, tkanki miękkie jamy ustnej, ale także ocenia szczelność istniejących wypełnień. Odkruszenie, nadmierne starcie, próchnica wtórna czy brak szczelności staje się miejscem, przez które bakterie dostają się do wnętrza zęba, powodując jego destrukcje, dlatego takie wypełnienia należy wymienić.
Obecnie przeglądy powinno wykonywać się w powiększeniu, korzystając z lup stomatologicznych, czy też mikroskopu.
lek. stom. Monika Maziarz